Tên quẻ: Đỉnh

Hán Việt: Đỉnh 鼎, Phiên âm: Dǐng (Đỉnh)

Văn ngôn:

鼎：元吉，亨。

Dịch âm. – Đỉnh: Nguyên cát, hanh.

Dịch nghĩa. – Đỉnh: Rất tốt lành, hanh thông.

Quẻ đơn trên: Ly, Quẻ đơn dưới: Tốn

Ý nghĩa quẻ Đỉnh

Quẻ Đỉnh thể hiện giai đoạn chín muồi để thay đổi con người và xã hội thông qua đạo lý, giáo dục và lễ nghĩa.

Giống như cái đỉnh dùng để nấu, cần có nguyên liệu (nhân tài), lửa (trí tuệ), gió (đạo lý) → mới "nấu chín" được phẩm hạnh và tư tưởng.

→ Lãnh đạo chân chính không dùng bạo lực, mà dùng trí – dùng lễ – dùng đức để cảm hóa.

Lời bàn của Tiên Nho

Tiên Nho viết: “Đỉnh là vật quý của nhà vua – dùng để nuôi, để tế, để hóa.”

Người quân tử như cái đỉnh – khiêm cung, tròn trịa, vững chãi, giữ lửa trí tuệ và đạo đức, biến thô thành tinh, hóa tục thành thanh.

→ Thiên hạ thái bình không nhờ vũ khí, mà nhờ đỉnh – nhờ đức hóa dân.

Bài học từ quẻ

• Muốn trị nước, lập thân, phải giống như cái đỉnh – vững chãi, tích lũy và hóa dục.
• Trí tuệ, lễ nghĩa, và đức hạnh là ba yếu tố cần thiết để cảm hóa con người.
• Không nên ép buộc thay đổi bằng quyền lực – mà dùng trí và lễ để nấu chín lòng dân.

Lời kết

Quẻ Đỉnh tượng trưng cho đạo làm lớn: dùng đạo lý để giáo hóa, dùng trí để chuyển hóa, và dùng lễ để cảm hóa.

Muốn thành tựu vĩ đại, cần biết nuôi dưỡng đúng người, đúng lúc, đúng cách.

→ Đỉnh không chỉ là vật, mà là biểu tượng của sức mạnh văn hóa, đạo đức, và trí tuệ.

Truyện của Trình Di. - Đây lấy tài quẻ mà nói. Như tài quẻ này, có thể đem đến được sự cả hanh vậy. Chỉ nên nói, “nguyên hanh”, chữ “cát” là thừa. Vì tài quẻ này có thể đem đến được sự cả hanh, chưa thể có sự cả tốt. Lời Thoán nói “nguyên hanh” nghĩa đó rõ lắm.

Bản nghĩa của Chu Hy. - Vạc là đồ để ninh nấu. Trong quẻ, hào Âm ở dưới chân, hào Hai, hào Ba, hào Tư, thuộc Dương, là lòng; hào Năm thuộc Âm là tai, hào Trên thuộc Dương là quai, có Tượng cái vạc. Lại lấy cây Tốn vào lửa Ly, mà nên ninh nấu, cũng là công dụng của cái vạc, cho nên mới là quẻ Đỉnh. Thể Tốn ở dưới là nhún, thể Ly ở trên là mắt, mà hào Năm là tai, có Tượng trong nhún thuận mà ngoài sáng suốt] . Quẻ này do ở quẻ Tốn mà lại; hào Âm lên ở ngôi năm mà phía dưới ứng nhau với hào Chín Hai là một hào Dương, cho nên lời Chiêm của nó là “cả hanh” chữ “cát” thừa.

Xem chi tiết nội dung của từng hào

Hào thứ 1 Hào thứ 2 Hào thứ 3 Hào thứ 4 Hào thứ 5 Hào thứ 6