Tên quẻ: Quải

Hán Việt: Quải 夬, Phiên âm: Guài (Quải)

Lời Kinh

Văn ngôn:

夬，揚于王庭，孚號有厲，告自邑，不利即戎，利有攸往。

Dịch âm. – Quải: Dương ư vương đình, phu hiệu hữu lệ, cáo tự ấp, bất lợi tức nhung, lợi hữu du vãng.

Dịch nghĩa. – Quải: Dương (chí khí) ra giữa triều đình, có lòng tin, kêu to mà có vẻ nguy; tâu từ nơi mình ở, không lợi khi đánh ngay, nhưng lợi khi có việc đáng đi.

Quẻ đơn trên: Đoài, Quẻ đơn dưới: Càn

Ý nghĩa quẻ Quải

Quẻ Quải là quẻ của quyết đoán, nhưng không phải kiểu “vung kiếm chém ngay”, mà là kiểu lập trường rõ ràng, hành động có kế sách.

• Khi cái tốt đang thịnh, cái xấu còn sót lại, thì cần quân tử lên tiếng, thể hiện rõ quan điểm.
• Tuy nhiên, đừng hành động hấp tấp, mà phải chuẩn bị kỹ, xử lý khéo léo, để khi hành động thì mạnh mà đúng.
• Nếu làm được như vậy, mọi việc sẽ hanh thông, và đạo quân tử sẽ thắng lợi lâu dài.

Lời bàn của Tiên Nho

Tiên Nho nói: “Quải” là quẻ của thời đoạn tuyệt – đoạn tiểu nhân, giữ chính đạo. Nhưng đoạn tuyệt ấy phải hợp lễ, hợp nghĩa, không phải là dùng sức mạnh liều lĩnh.

Muốn trừ gian phải chính danh, phải khiến kẻ gian không còn chỗ dựa.

Quân tử hành động không phải để tranh quyền, mà là để phục hồi đạo nghĩa, do đó phải nghiêm mà không tàn, mạnh mà không bạo.

Bài Học Từ Quẻ

Quẻ Quải (夬) dạy ta rằng: Trong cuộc sống, có những lúc phải dứt khoát, quyết liệt để loại bỏ điều xấu, nhưng sự quyết đoán ấy phải đi cùng trí tuệ, lòng chính nghĩa và sự thận trọng.

• Khi ta đã rõ ràng điều gì là đúng, điều gì là sai, hãy mạnh dạn thể hiện lập trường – “Dương ư vương đình” chính là như thế.
• Tuy nhiên, đừng nóng nảy, hấp tấp – việc trừ bỏ cái xấu phải có kế sách, có thời điểm, có đạo lý dẫn đường.
• Cũng như trong nhân sự, tổ chức: khi tiểu nhân lộng hành, quân tử cần lên tiếng. Nhưng lên tiếng không phải để tranh giành, mà để giữ đạo, giữ lẽ phải.

Quẻ này nhấn mạnh: Quyết đoán không phải là cực đoan. Hành động cứng rắn nhưng phải có gốc từ lòng thành, từ đạo lý, thì mới bền vững và được người ủng hộ.

Lời Kết

Quẻ Quải là quẻ của lập trường, chính khí và sự đoạn tuyệt với cái xấu. Nó không chỉ dạy ta biết lúc nào cần hành động, mà còn dạy cách hành động sao cho hợp đạo.

• Trong thời đại nhiều nhiễu nhương, người quân tử phải mạnh mẽ như Trời, nhưng mềm mỏng như Đầm, vừa quyết đoán vừa cẩn trọng.
• Chính nghĩa mà thiếu trí tuệ, sẽ thành nóng nảy. Trí tuệ mà thiếu chính nghĩa, sẽ thành mưu mô. Quẻ Quải là sự kết hợp trọn vẹn giữa hai điều đó.
• Khi chính khí thịnh mà tiểu nhân vẫn còn sót, đó là lúc phải “quải” – phải đoạn trừ dứt khoát, nhưng làm trong ánh sáng, lễ nghi và lòng nhân.

Vì vậy, quẻ Quải là lời nhắc mạnh mẽ nhưng đầy nhân văn:

👉 Hãy giữ vững đạo chính, biết lúc nên lên tiếng, và hành động quyết đoán trong tinh thần quân tử.

Chính đạo tuy chậm, nhưng thắng lâu dài.

Truyện của Trình Di. - Tự Quái nói rằng: Ích mà chẳng thôi, ắt quyết, cho nên tiếp đến quẻ Quải, Quải nghĩa là quyết ích đến cùng cực, ắt phải quyết liệt rồi sau mới thôi, lý không ích mãi mà chẳng thôi, thôi tức là quyết, vì vậy quẻ Quải mới nối quẻ Ích. Nó là quẻ Đoài trên Càn dưới, lấy hai thể mà nói, thì chầm là chỗ nước tụ mà lên ở chốn rất cao, có tượng vỡ lở, lấy hào mà nói, thì năm hào Dương ở dưới, lớn lên sắp cùng cực, một Âm ở trên, tiêu đi sắp hết, các hào Dương tiến lên, quyết trừ một hào Âm, vì vậy mới là quyết. Quải là nghĩa cương quyết, mọi hào Dương tiến lên mà trừ một hào Âm, đó là lúc đạo đấng quân tử lớn lên, kẻ tiểu nhân tiêu suy vậy hầu hết vậy.

Bản nghĩa của Chu Hy. - Quải nghĩa là quyết, tức là khí Dương khơi tháo khí Âm, nó là quẻ về tháng ba. Lấy năm hào Dương trừ một hào Âm, chẳng qua khơi tháo nó đi mà thôi. Nhưng khi khơi tháo nó đi, ắt phải nêu rõ tội nó, mà hết lòng thành thực để hò gọi quân mình hợp sức với mình, và cũng còn phải lo sợ, không thể yên ổn phóng tứ, lại nên trị trước chỗ riêng tây mà không thể chuyên chuộng oai vũ, thì lợi có thửa đi. Hết thảy đều là lời răn người ta.

Xem chi tiết nội dung của từng hào

Hào thứ 1 Hào thứ 2 Hào thứ 3 Hào thứ 4 Hào thứ 5 Hào thứ 6