Tên quẻ: Tiết

Hán Việt: Tiết 節, Phiên âm: Jié

Văn ngôn:

節：亨。苦節不可貞。

Dịch âm. – Tiết: Hanh. Khổ tiết bất khả trinh.

Dịch nghĩa. – Quẻ Tiết: Thông suốt. Tiết chế quá khổ hạnh thì không nên giữ lâu.

Quẻ đơn trên: Khảm, Quẻ đơn dưới: Đoài

Ý nghĩa quẻ Tiết

Quẻ Tiết tượng trưng cho đạo lý:

• Mọi thứ cần có giới hạn để ổn định
• Nhưng giới hạn phải hợp lý, linh hoạt, không cực đoan
• → Cân bằng giữa nguyên tắc và tình người, giữa lý trí và cảm thông

Lời bàn của Tiên Nho

Tiên Nho viết:

“Tiết nhi bất khổ, chế nhi khả hành.”

→ Tiết chế mà không làm khổ người, đặt giới mà người có thể theo được – ấy mới là đạo nhân chính.

Bài học từ quẻ

• Hãy biết đặt giới hạn cho mình và cho người, để duy trì trật tự, sự bền vững
• Nhưng đừng ép người quá mức, nếu không sẽ dẫn tới phản kháng
• “Tiết” là biết dừng đúng lúc, nói vừa phải, sống điều độ

Lời kết

Quẻ Tiết dạy ta đạo quân bình giữa cứng và mềm, giữa lễ và tình, giữa giới và dung.

→ Muốn giữ lâu bền, phải biết giới hạn. Nhưng giới hạn ấy cần nhân hậu, hợp lý và linh hoạt.

→ Đó mới là đạo của người quân tử.

Truyện của Trình Di. – Việc mà đã có tiết độ, thì có thể đem đến được sự hanh thông, cho nên quẻ Tiết có nghĩa hanh. Tiết chế quí ở vừa phải, thái quá thì khổ: tiết chế đã đến khổ, há giữ thường thường được sao? Không thể cố giữa làm sự thường thường tức là không thể chính bền.

Bản nghĩa của Chu Hy. – Tiết là có hạn mà ngừng lại. Là quẻ dưới Đoái trên Khảm, trên chằm có nước, sức chứa có hạn, cho nên là tiết. Quẻ Tiết tự nó có nghĩa hanh thông. Lai thể quẻ Âm Dương đều một nửa, mà hào Hai hào Năm đề là Dương, cho nên lời Chiêm được hanh nhưng đến thại thậm thì khổ, cho nên lại răn rằng: Không thể giữ làm chính bền.

Xem chi tiết nội dung của từng hào

Hào thứ 1 Hào thứ 2 Hào thứ 3 Hào thứ 4 Hào thứ 5 Hào thứ 6