Tên quẻ: Tỉnh

Hán Việt: Tỉnh 井, Phiên âm: Jǐng (Tỉnh)

Văn ngôn:

井：改邑不改井，无喪无得，往來井井，汔至亦未繘井，羸其瓶，凶。

Dịch âm. – Tỉnh: Cải ấp bất cải tỉnh, vô tang vô đắc, vãng lai tỉnh tỉnh, khí chí diệc vị hệ tỉnh, luy kỳ bình, hung.

Dịch nghĩa. – Tỉnh: Dời làng mà không dời giếng, không mất không được; lui tới bên giếng, gần đến mà không buộc dây kéo, làm gãy vò, là điềm hung.

Quẻ đơn trên: Khảm, Quẻ đơn dưới: Tốn

Ý nghĩa quẻ Tỉnh

Quẻ Tỉnh thể hiện sự tồn tại của chân lý, của nguồn lực, của người tài, nhưng vấn đề nằm ở cách người ta sử dụng và tiếp cận nó.

• Đạo lý giống như nước trong giếng – không ai lấy thì vẫn nằm đó.
• Gần đạo mà không học, gần cơ hội mà không nắm lấy, chẳng khác gì đi đến giếng rồi làm vỡ vò.

→ Quẻ này khuyên: muốn thành công, phải học cách dùng đạo, phải biết tiếp nhận, phải chủ động hành động.

Lời bàn của Tiên Nho

Tiên Nho cho rằng: Quẻ Tỉnh rất sâu sắc về đạo trị quốc và tu thân.

Giếng là hình ảnh của hiền nhân, của nền tảng đạo lý, ai biết đến dùng thì ích lợi vô cùng.

→ Người quân tử nên lặng lẽ, cống hiến như giếng, không khoe mình, không cầu báo đáp.

Nhưng người dân cũng cần biết múc, biết học, biết tiếp nhận đạo lý, thì mới có ích.

Bài học từ quẻ

Quẻ Tỉnh dạy rằng: Đạo lý luôn tồn tại như giếng nước giữa làng, nhưng muốn có được lợi ích, phải biết cách tiếp cận và sử dụng.

→ Cơ hội không chờ người, đạo không tự tới tay.

Muốn nên việc lớn, hãy biết học, biết hỏi, biết hành động đúng lúc.

Lời kết

Tỉnh là quẻ của sự bền bỉ, âm thầm phục vụ và giá trị lâu dài.

Đạo luôn có sẵn, người hiền luôn hiện hữu, nhưng lợi ích chỉ đến nếu biết cầu, biết múc, biết giữ.

→ Biết người, biết học, biết tiếp cận – thì mới thành tựu.

Truyện của Trình Di. - Quẻ Tỉnh, Tự quái nói rằng: Khốn ở phía trên, ắt phải trở lại phía dưới, cho nên tiếp đến quẻ Tỉnh. Tiếp theo câu “lên mà chẳng thôi, ắt khốn” ở trên mà nói, ý bảo “lên trên không thôi mà khốn, thì ắt trở lại phía dưới”. Các vật ở dưới, không gì bằng giếng, vì vậy, quẻ Tỉnh mới nói quẻ Khốn. Nó là quẻ Khảm trên Tốn dưới, Khảm là nước, mà tượng của Tốn là cây, nghĩa của Tốn thì là vào. Cái Tượng đồ gỗ vào dưới nước mà lên khỏi nước, ấy là tượng múc nước giếng. 

Bản nghĩa của Chu Hy. - Giếng là chỗ đào đất ra nước, lấy cây Tốn vào dưới nước Khảm mà đưa nước lên, cho nên là giếng. Đổi làng không đổi giếng, cho nên không mất không được, mà kẻ đi kẻ lại đều được “giếng” cái giếng đó. “Hất” là hầu “quất” là dây chạc “luy” là hỏng. Múc nước giếng, khi hầu tới, chưa hết dây chạc mà hỏng lọ thì hung. Lời Chiêm của nó, là, các việc cứ để như cũ thì không được gì, mất gì, lại nên kính cẩn cố gắng, chớ để hầu thành mà hỏng.

Xem chi tiết nội dung của từng hào

Hào thứ 1 Hào thứ 2 Hào thứ 3 Hào thứ 4 Hào thứ 5 Hào thứ 6