Tên quẻ: Vị Tế

Hán Việt: Vị Tế 未濟, Phiên âm: Wèi Jì

Văn ngôn:

未濟：亨。小狐汔濟，濡其尾，无攸利。

Dịch âm. – Vị Tế: Hanh. Tiểu hồ khí tế, nhu kỳ vĩ, vô du lợi.

Dịch nghĩa. – Quẻ Vị Tế: Han thông. Con cáo nhỏ gần qua sông, đuôi ướt – không lợi ở chỗ nào.

Quẻ đơn trên: Ly, Quẻ đơn dưới: Khảm

Ý nghĩa quẻ Vị Tế

Quẻ Vị Tế cho thấy:

• Công việc gần hoàn tất, nhưng chưa xong → phải đặc biệt cẩn trọng giai đoạn cuối
• Như con cáo sang sông – đến gần bờ nhưng vội quá mà ướt đuôi, thất bại ở phút cuối

→ Đây là lời nhắc: thành bại nằm ở bước cuối cùng.

Lời bàn của Tiên Nho

“Khởi đầu gian nan, giữa đường bền chí, cuối cùng tỉnh táo – mới nên đại nghiệp.”

→ Vị Tế là tượng chưa hoàn tất, nhưng có khả năng tiến tới thành công nếu giữ vững đạo.

Bài học từ quẻ

• Khi mọi việc tưởng chừng sắp thành, đó lại là lúc dễ thất bại nhất
• Đừng nôn nóng hoàn tất – mà hãy bền bỉ, thận trọng, chính trực đến cùng
• Không vì gần đích mà buông lơi

Lời kết

Quẻ Vị Tế là dấu chấm lửng của Kinh Dịch:

→ Dịch không kết thúc bằng sự viên mãn (Ký Tế), mà bằng một trạng thái đang tiếp tục – đang phát triển.

→ Cuộc sống, vận mệnh, sự tu dưỡng không bao giờ kết thúc, luôn là “đang thành tựu”.

→ Người quân tử sống trong Vị Tế là người luôn tiến, luôn sửa, luôn học.

Truyện của Trình Di. – Thì chưa sang, có lẽ hanh thông, mà tài quẻ lại có cah theo đến sự hanh thông, chỉ cố xử cho cẩn thận. Con cáo là vật thể lội nước, ướt đuôi thì không sang được. Cáo già hay ngờ sợ, cho nên xéo nước thì còn nghe ngóng, sợ rằng hãm; cáo nhỏ chửa biết sợ hãi cẩn thận, cho nên mạnh bạo mà sang. Chữ 汔 nên đổi thành chữ 仡 Kinh Thư nói仡仡勇夫 (ngật ngật dũng phu – hăng hái kẻ mạnh), con cáo nhỏ quả quyết về sự sang, thì ướt thửa đuôi mà không sang được. Trong thì chưa sang, cái đạo cầu sang, nên rất cẩn thận thì có thể hanh thông. Nếu quả quyết như con cáo nhỏ, thì không sang được. Đã khong sang được thì không còn lại cái gì.

Bản nghĩa của Chu Hy. – Quẻ Vị tế là lúc việc chưa thành. Nước lửa chẳng giao nhau, chẳng làm sự dùng cho nhau sau hào trong quẻ đều mất ngôi, cho nên chưa sang, 汔(hất) nghĩa là hầu, hầu sang mà ướt đuôi là còn chưa sang. Kẻ xem như thế, thì còn lợi gì?

Xem chi tiết nội dung của từng hào

Hào thứ 1 Hào thứ 2 Hào thứ 3 Hào thứ 4 Hào thứ 5 Hào thứ 6